خلاصه ای از مراقبت در نارسائی قلبی
نارسایی قلب حالتی است که در آن قلب قادر به تامین مقادیر کافی خون برای تامین نیاز بدن (موادغذایی و اکسیژن و … ) نمی باشد. این نام صرفا نشاندهنده یک بیمار ی نیست و بیش از ۱۱۰ بیماری مختلف قلبی بنام نارسایی قلب طبقه بندی می شوند. علایم این بیماری ها عموما مشترک است ولی تفاوت هایی جزیی در علایم و نیز تفاوت هایی در برنامه درمانی دارند.
این بیماری یکی از شایعترین علت بستری افراد بالای ۶۵ سال میباشد. نارسایی قلب اغلب (نه همیشه) منجر به بزرگ شدن و کاهش انقباض قلب میشود. ولی گاهی با محدود شدن انبساط قلبی و گاهی با ضخامت دیواره قلب همراه است.
مطالب تکمیلی درمورد کاردیومیوپاتی ها
چه چیزی ممکن است در نارسایی قلب رخ دهد؟
- قلب به اندازه کافی خون پمپ نکند. و سلولهای بدن خون، غذا و اکسیژن به اندازه کافی دریافت نکنند.
- مایعات بدن افزایش یابد و منجر به تورم پاها، مچ پا و ساق پا گردد،که ادم نامیده میشود.
- مایعات در ریه جمع شوند که به آن”ادم ریوی” گفته میشود.
دلایل ایجاد نارسایی قلب چیست؟
- آسیب به عضله قلبی ناشی از حمله قلبی
- عفونت ماهیچه قلب (میوکاردیت ) و یا دریچه های قلب
- برخی سموم و داروها
- وجود نقص قلبی از زمان تولد یا اختلال ژنتیکی و ارثی با بروز علاپم در نوجوانی
- عدم اجازه به خروج جریان خون کافی از قلب ناشی تنگی دریچه ای
- پرفشاری خون- دیابت – نارسایی کلیه – روماتیسمی و بسیاری از بیماری های سیستمیک بدن
- و سایر علل کمتر شایع
نارسایی قلب با چه علایمی همراه است؟
تنگی نفس به هنگام درازکشیدن و تنگی نفس حمله ای شبانه، سرفه خشک یا مرطوب، وجود خلط کف آلود و گاهی صورتی رنگ، خستگی، اضطراب، تعریق، بیقراری، سیاه شدن ، لبها ناخن ها ، پوست سرد و رنگ پریده ، ورم دستها و پاها ، بی اشتهایی ، تهوع و استفراغ، ضعف، شب ادراری و افزایش وزن به علت تجمع مایع در بدن از علایم نارسایی قلبی است.
نارسایی قلب چگونه درمان میشود؟
- تغییر روش زندگی و استراحت کافی
- رژیم غذایی و بویژه خودداری از مصرف نمک
- دارو درمانی
- گاهی در بیماران مناسب استفاده از پیس میکر سه حفره ای CRT یا شوک دهنده ICD
- گاهی در بیماران مناسب عمل جراحی یا روش های اینترونشنال
فعالیت و استراحت:
به بیمار توصیه میشود که:
- در مرحله حاد بیماری در طول روز استراحت کافی داشته و در زمان استراحت برای کاهش تنگی نفس بهتر است بستر را ۲۰ الی ۳۰ سانتی متر بالا برده و در حالت نشسته یا نیمه نشسته قرار بگیرد.
- در صورتیکه در حالت درازکش دچار تنگی نفس میشوبد، بهتر است لبه تخت بنشینید و پاهای خود را آویزان روی صندلی قرار داده و دستها و سر خود را روی میز بالای تخت قرار دهید.
- پس از بهترشدن بیماری فعالیت خود را به آهستگی و با کمک دیگران شروع و کم کم افزایش دهید.
- برای جلوگیری از سرگیجه به آهستگی تغییر وضعیت دهید و از حالت نشسته به ایستاده درآیید.
- پس از هر بار فعالیت کمی استراحت نیز داشته باشید.
- باتوجه به شرایط ، فعالیت خود را افزایش دهید. میتوانید ورزشهایی مانند پیاده روی، شنا و دوچرخه سواری انجام دهید. در صورتیکه قادر به تحمل فعالیت نیستید، بلافاصله آن را متوقف کنید.
- از قرار گرفتن در معرض هوای خیلی سرد یا گرم خودداری کنید و در هوای سرد روی بینی و دهان خود را با شال گردن بپوشانید و لباس گرم و مناسب استفاده کنید. همچنین بهتر است فعالیت خود را در موقعی از روز که هوا معتدل است انجام دهید.
تغذیه:
- در غذای خود از نمک(سدیم) کمتر استفاده نمایید. هر یک گرم نمک تقریبا ۴۰۰ میلی گرم سدیم دارد. میزان سدیم موردنیاز در رژیم غذایی افراد سالم ۳ الی ۱۰ گرم در روز است ولی لازم است شما مصرف آن را به کمتر از ۱ گرم در روز محدود نمایید یعنی به هنگام طبخ و صرف غذا به آن نمک اضافه نکنید و از مصرف غذاهای حاوی نمک نیز خودداری نمایید. زیرا این مقدار سدیم در مواد خام غذایی بدون اضافه کردن نمک وجود دارد.
- باتوجه به شرایط، فعالیت خود را افزایش دهید. میتوانید ورزشهایی مانند پیاده روی، شنا و دوچرخه سواری انجام دهید. در صورتیکه قادر به تحمل فعالیت نیستید، بلافاصله آن را متوقف کنید.
- از قرار گرفتن در معرض هوای خیلی سرد یا گرم خودداری کنید و در هوای سرد روی بینی و دهان خود را با شالگردن بپوشانید و لباس گرم و مناسب استفاده کنید. همچنین بهتر است فعالیت خود را در موقعی از روز که هوا معتدل است انجام دهید.
- موادغذایی با سدیم فراوان شامل: گوشت نمک سود شده، گوشتهای آماده و غذاهای کنسرو شده، سوسیس، همبرگر، انواع سس ها، ترشی ها، شورها، ادویه جات و برخی پنیرها میباشد که لازم است از خوردن آنها خودداری کنید.
- غذاهایی مانند: مرغ، ماهی، برنج، سیب زمینی سدیم کمی دارند که از این دسته از موادغذایی میتوانید استفاده کنید.
- تعداد وعده های غذایی خود را بیشتر ولی حجم آن را کم کنید و از مصرف مواد محرک مانند: قهوه، مواد حاوی کافئین، الکل و سیگار خودداری نمایید.
- بسته به وضعیت خود و با نظر پزشک محدودیت مصرف مایعات را رعایت کنید.
- ممکن است نیاز به محدود کردن مایعات به کمتر از ۱٫۵ لیتر در روز باشد. برای رفع خشکی دهانتان میتوانید از آبنبات سفت و آدامس بدون قتد استفاده کنید و یا دهانتان را شستشو دهید. البته در صورتیکه سدیم موجود در رژیم غذایی خود را کنترل نمایید و داروی ادرارآور مصرف کنید، معمولا مصرف مایعات خود به خود تنظیم میشود و نیازی به محدودیت شدید مایعات ندارید، مگر اینکه دستور پزشکی خاصی داشته باشید.
- جهت بررسی حجم مایعات بدنتان، هر روز صبح در یک ساعت مشخص پس از تخلیه مثانه وزن خود را کنترل و یادداشت نمایید و هرگونه افزایش وزن ناگهانی به میزان(۹_۴) کیلوگرم در روز یا (۲/۵-۲/۳) در عرض یک هفته را گزارش دهید.
- بسته به نوع داروی ادرارآوری که مصرف میکنید، ممکن است یک رژیم غذایی با پتاسیم کم یا زیاد به شما توصیه شود. موادغذایی با پتاسیم بالا شامل: موز، مرکبات، سبزیجات برگدار سبز، گوجه فرنگی، خرما، زردآلو، هلو، انجیر و غذاهای دریایی میباشد.
مصرف داروهای قلبی:
داروهای شما ممکن است بر اساس نوع نارسایی عموما از سه تا شش عدد تغییر کند.
داروهای بلوک کننده بتا
داروهابی بلوک کننده سیستم رنین آنژیوتانسین
داروهای بلوک کننده آلدسترون
داروهای مهار کننده سدیم گلوکوز ( حتی در بیماران غیر دیابتی باید مصرف شود).
داروهای دیورتیکی
اینوتروپ ها
و…….
امروزه کمتر از دیگوکسین استفاده می شود ولی در صورتیکه دیگوکسین مصرف میکنید:
۱٫ حتما قبل از مصرف آن نبض خود را کنترل کنید و در صورتیکه کمتر از ۶۰ ضربه در دقیقه بود به پزشک خود اطلاع دهید.
۲٫ حتما به علایم مسمومیت با دیگوکسین مانند بی اشتهایی، گیجی، تهوع و استفراغ، خستگی و اختلالات بینایی توجه داشته باشید و در صورت بروز این علایم به پزشک خود مراجعه نمایید.
۳٫ به خاطر داشته باشید که مصرف همزمان دیگوکسین با برخی از موادغذایی پرفیبر مانند سبزیجات خام، میوه ها، سبوس، داروهای آنتی اسید(شربت معده). داروهای ضداسهال و ملین ها باعث کاهش جذب دیگوکسین میشود بنابراین از مصرف همزمان آنها خودداری کنید.
واحد آموزش سلامت با همکاری دکتر تابان
مرکز آموزشی درمانی و تحقیقاتی قلب و عروق شهید مدنی تبریز
مطالب تکمیلی درمورد کاردیومیوپاتی ها
